Git

• Paylanmış Versiya Nəzarət Sistemi: Git proqram təminatının inkişafı zamanı mənbə kodundakı dəyişiklikləri izləyən paylanmış versiya nəzarət sistemidir.
• Snapshot Əsaslı: Git məlumatları zaman keçdikcə layihənin snapshot-ları kimi saxlayır, fayllar arasındakı fərqləri deyil.
• Lokal Əməliyyatlar: Git əməliyyatlarının əksəriyyəti lokal səviyyədə aparılır, bu da onu sürətli edir və offline işə imkan verir.
• Məlumat Bütövlüyü: Git məlumat bütövlüyünü təmin etmək üçün checksum-lardan istifadə edir.
• Hazırlama Sahəsi: Git-də commit-ləri tamamlamadan əvvəl onları formatlaşdırmağa və nəzərdən keçirməyə imkan verən hazırlama sahəsi (və ya indeks) var.
• Budaqlama Modeli: Git-in budaqlama modeli yüngüldür və asan kontekst dəyişikliklərinə imkan verir.

Əsas Anlayışlar

Git İş Axını

• İş Qovluğu: Faylları dəyişdirdiyiniz yer
• Hazırlama Sahəsi (İndeks): Commit üçün dəyişiklikləri hazırladığınız yer
• Lokal Anbar: Commit-lərin lokal şəkildə saxlandığı yer
• Uzaq Anbar: Commit-lərin serverdə saxlandığı yer

Git Obyektləri

• Blob: Fayl məlumatlarını saxlayır
• Tree: Qovluq strukturunu təmsil edir
• Commit: Tree-yə işarə edir və metadata ehtiva edir (müəllif, vaxt, mesaj)
• Tag: Konkret commit-ə işarə edir (adətən relizlər üçün istifadə olunur)

Git vs Digər Versiya Nəzarət Sistemləri

Xüsusiyyət	Git	SVN	Mercurial
Növ	Paylanmış	Mərkəzləşdirilmiş	Paylanmış
Sürət	Sürətli	Yavaş	Sürətli
Offline İş	Tam funksionallıq	Məhdud	Tam funksionallıq
Budaqlama	Yüngül	Ağır	Yüngül
Öyrənmə Əyrisi	Daha dik	Asanlaşdırılmış	Orta
Saxlama	Səmərəli sıxışdırma	Az səmərəli	Səmərəli
Populyarlıq	Ən populyar	Azalır	Az populyar

Ümumi Git Əmrləri

Əsas Əmrlər

# Yeni Git anbarını inisializasiya et
git init

# Mövcud anbarı klonla
git clone <repository-url>

# İş qovluğunun statusunu yoxla
git status

# Faylları hazırlama sahəsinə əlavə et
git add <file-name>
git add .  # Bütün faylları əlavə et

# Dəyişiklikləri commit et
git commit -m "Commit mesajı"

# Commit tarixini göstər
git log

Budaqlama və Birləşdirmə

# Yeni budaq yarat
git branch <branch-name>

# Budağa keç
git checkout <branch-name>

# Yeni budaq yarat və ona keç
git checkout -b <branch-name>

# Budağı cari budaqla birləşdir
git merge <branch-name>

# Budağı sil
git branch -d <branch-name>

Uzaq Əməliyyatlar

# Uzaq anbar əlavə et
git remote add <name> <url>

# Uzaqdan dəyişiklikləri gətir
git fetch <remote>

# Uzaqdan dəyişiklikləri çək (fetch + merge)
git pull <remote> <branch>

# Dəyişiklikləri uzağa göndər
git push <remote> <branch>

# Uzaq anbarları göstər
git remote -v

Geri Dönmə və Sıfırlama

# Son commit-i geri al (dəyişikliklər saxlanılır)
git reset --soft HEAD~1

# Son commit-i geri al (staging area təmizlənir)
git reset --mixed HEAD~1

# Son commit-i geri al (bütün dəyişikliklər itirilir)
git reset --hard HEAD~1

# Faylı əvvəlki vəziyyətinə qaytar
git checkout -- <file-name>

# Commit-i geri al (yeni commit yaradır)
git revert <commit-hash>

Git İş Axını Strategiyaları

Gitflow

• Main branch: Produksiya üçün hazır kod
• Develop branch: Növbəti reliz üçün inkişaf
• Feature branches: Yeni xüsusiyyətlərin inkişafı
• Release branches: Reliz hazırlığı
• Hotfix branches: Produksiyadakı kritik problemlər

GitHub Flow

• Sadələşdirilmiş model
• Sadəcə main branch və feature branch-lər
• Pull request vasitəsilə kod nəzarəti

İstifadə Halları

• Mənbə Kod İdarəetməsi: Təkmil versiyalama və dəyişiklik izləmə
• Kollaborasiya: Komanda üzvləri arasında koordinasiya
• Backup və Ehtiyat: Kodu çoxlu yerlərdə saxlama
• Sənəd İdarəetməsi: Markdown, konfiqurasiya faylları
• Deployment: CI/CD pipeline-ların bir hissəsi

Ən Yaxşı Təcrübələr

• Commit mesajlarını aydın və təsviri yazın
• Kiçik, atomik commit-lər edin
• Mütəmadi olaraq push edin
• .gitignore faylından istifadə edin
• Branch-ları təmiz saxlayın
• Code review prosesini tətbiq edin
• Tag-lardan relizlər üçün istifadə edin
• Backup strategiyası hazırlayın
• Git hook-larından istifadə edin